Sakhalin en hoe er te komen 27aug-1sept

De natuur was bedekt met een wit waasje dauw, toen ik wakker werd in de trein op weg naar de havenstad Vanino. En dan ineens: de Tatarensont! Het licht is anders, de lucht stralend blauw en een grote roofvogel zweeft over de kust. Ik ben aan de andere kant van ons continent!Station Vanino is van buiten uitgevoerd in mintgroen, een soort bonbonpaleis. Loket Maritiem waar je tickets kunt kopen voor de overtocht naar Sakhalin, is gesloten en opent pas om 12:00 staat erop. Er staan toch wat mensen en er ligt een lijst waar ze hun naam op zetten. Dat doe ik dan ook maar. Ineens gaat het piepkleine luikje op navelhoogte toch open. De dame van dienst gaat eerst de hele lijst overschrijven op een nieuw papier. We wachten tot dat klaar is. Ik heb ergens gelezen dat je op zo’n moment het beste een glimlacht kunt produceren en wat kleine yogaoefeningen doen. Als het mijn beurt is, vraag ik om een ticket voor morgen. Njet. Morgen om 09:00 terugkomen voor een ticket voor de boot die om 14:00 vertrekt.

Buiten vraag ik een vrouw de weg naar mijn hotel. Ze gooit mijn koffer op de achterbank en rijdt me erheen. Ze heet Masja.

Vanino is een havenstad, verder is er ook niets, maar ik mag de haven niet in. ‘Secret’, zegt een man zonder tanden die bij de slagboom staat. Ik moet voor een pas naar het havenkantoor, wijst hij. In dat kantoortje zijn mannen formulieren in aan het vullen. Niemand doet het in één keer goed. Alles gaat met de hand in grote logboeken. Er wordt gezucht. Na zo’n half uur ben ik aan de beurt. ‘Hello’, zeg ik en ik weet onderhand dat ik dan even moet wachten tot de collega die wel een beetje engels spreekt erbij is gehaald. ‘Sit down’, zegt die. Dat is vriendelijk en betekent dat hij even tijd nodig heeft om het uit te zoeken. En inderdaad, even later komt een jongen met een auto me ophalen. We rijden echter niet het haventerrein op, maar hij brengt me naar het station, naar het maritiem loketje en legt me uit dat ik daar morgen een ticket kan kopen voor de boot. Ik heb hem hartelijk bedankt voor de service! Mission Impossible.

Tijd voor een biertje. Dan staat ineens Masja voor mijn neus. Of ik zin heb om samen iets te gaan eten? Why not? Ze belt naar een restaurant, bestelt en we gaan er meteen heen. Een zware salade met ham en mayo en een hele zak geraspte kaas er overheen. Toen we daar nog niet half doorheen waren, kwam eeen pizza. Dat is teveel, Masja vraagt een doggybag. En weg zijn we, in haar 4wheeldrive naar de zee. In moordend tempo slalomt Masja tussen de gaten in de weg. Onderweg stopt ze op markante plekken voor selfies van ons samen met V-teken. Ook snel even een kijkje in haar nagelstudio. Of het dan niet tijd wordt voor thee? Ze belt naar de theesalon en als we aankomen, staat de thee al klaar met voor ieder van ons twee taartjes. Wil ik nog naar de bios of de ijsbaan zien? Ik kan niet meer...

Wo 09:15. Loket maritiem is open, maar ik moet om 10:00 terugkomen, zegt de dame van gisteren en het luikje gaat dicht. 09:40 Er groeit een rij voor het loket en ik sluit maar aan. 10:00 De dame komt uit haar kantoor en begint een lang verhaal tegen alle mensen. Ik ruik onraad als ik hun gezichten zie. En inderdaad, vandaag geen boot. Morgen om 10:00 terugkomen. Van Herman Vuijsje heb ik begrepen dat in Rusland de ‘waarom-vraag’ zinloos is. Er zit niets anders op dan terug te gaan naar mijn hotel. Beetje bijslapen.

Do 09:15. Er staat al een hele rij bij loket maritiem. Ik sluit aan en dan word ik ineens misselijk. Ik begin te transpireren, zie zwart voor mijn ogen, moet heel erg naar de wc en wil frisse lucht. Maar ben ook bang om weg te gaan uit de rij. Ik voel me ellendig. Dan ineens word ik opgeroepen, paspoortcontrole en yes! ik heb mijn ticket. Weg uit die hal, naar de wc en buiten bijkomen. Dan is het wachten op de bus die ons om 12:00 naar de boot zal brengen. De bus is er om 12:30. Nadat we zo’n 200 meter hebben gereden, komen we bij de slagboom met de man zonder tanden. We moeten allemaal de bus weer uit, want hij gaat in zijn kantoortje onze tickets en paspoorten opnieuw controleren. Over alle koffers en tassen klimmen we de bus weer in en dan kom ik toch nog in het haventerrein waar ik gisteren niet in mocht: grote schepen, hijskranen in alle soorten en maten, bergen steenkool, boomstammen en oud roest. Tot slot nog een dik half uur in de rij voor de bagagecontrole die wordt uitgevoerd op een gammel campingtafeltje. Om 14:28 varen we af terwijl er opgewekte marsmuziek uit de speakers komt.

De boot, de Sachalin 2, is een oudje. Ik deel een grote hut met uitzicht met Julia en haar niet-opgevoede dochtertje Lula. Steeds ruzie en gehuil, vervelend gezelschap. Een tattoo-plaatje  met een oorwurm van AH kalmeert Lula een beetje.

Een aardige rus hielp me steeds met mijn koffer. Op de boot staat hij ineens vlak bij mijn raampje. Is er een restaurant op de boot?, vraag ik. Jazeker, kom maar mee. Heb ik zo’n klein ticketje gekregen? Ik diep het op uit mijn tas en prompt wordt een plastic bord eten op de counter gegooid: harde macaroni, grauwe gehaktbal, snee brood en thee. Dat brood gebruik je om eten op je vork te schuiven, want aan tafel geen messen. Hij heet Andrej en woont op Sakhalin. Hij werkt voor een rederij en vaart op de arctische havens van Rusland, op China en Korea. We praten wat verder op het achterdek, terwijl we kijken naar een muur van zeemist die op ons afkomt.

Na zo’n 18 uur varen komen we aan in de havenstad Kholmsk op Sakhalin. Andrej wijst me waar ik een kaartje kan kopen naar de hoofdstad Juzhno Sakhalinsk en waar de bus vertrekt. Toch mis ik de bus van 12:00 uur. Ik leg dan maar weer 350 roebel neer voor een nieuw kaartje. De dame van de buskaartjes zucht diep, schuift de biljetten terug en maakt me dan duidelijk dat ze voor 50 roebels een nieuw kaartje print voor de bus van 13:00 uur.

Het is 85 km naar Juzhno, de oude bus is stampvol en de lucht is te snijden, maar het landschap is mooi, heuvelachtig, bosrijk, veel japanse knoop en groot hoefblad. Juzhno is de eerste russische stad in mijn reis zonder grauwe sovjetflats, het ziet er vriendelijk uit.

In het restaurant waar ik ga eten hoor ik Nederlands praten. Ingrid en Wim vieren er hun 30-jarig huwelijk en nodigen me uit aan hun tafeltje. Hij werkt voor Shell op Sakhalin. Ingrid komt ook uit Eindhoven en is ook juf geweest! Dat schept een band. Leuk om een avondje ervaringen uit te wisselen.

In het Tjechov-museum is niemand behalve heel veel dames-personeel, die opgewonden raken van het buitenlands bezoek. July, de jongste, spreekt engels en geeft me een persoonlijke rondleiding. Ik was al erg onder de indruk van Tjechov’s missie, maar het gaat nog meer leven nu ik foto’s en spullen zie. Er ligt op een schaaltje een brievenopener met het opschrift ‘Herinnering IJzerbedevaart’. Ze weten eigenlijk niet wat dat is, ik beloof het uit te zoeken.

Koffietijd. In The Soho hebben ze cappuccino en taart. De 2 serveerster zitten gezellig samen op hun mobiel, want verder is er niemand. Ook hier het onvermijdelijke scherm met russische pop. Dan komt er een jonge vrouw binnen. Ze gaat precies voor me zitten, met haar rug naar me toe. Haar dikke jas houdt ze aan. Ze bestelt koffie, wijn en iets te eten. De kok proeft het eten met dezelfde lepel als waarmee hij roert.

Het regionaal museum van Sakhalin is door Japanners gebouwd en staat in een prachtige botanische tuin. Daar staat ook een tempeltje uit 1925. Zulke tempeltjes stonden in de japanse tijd bij scholen, met daarin een foto van de goddelijke keizer plus regels voor de opvoeding.

In de tuin houden 2 geüniformeerde mannen de boel in de gaten. Ze staan er de hele dag, maken eens een rondje en staan er dan weer. In het museum zitten de vrouwen en doen hetzelfde. Hoe houden ze het vol? Of zouden ze blij zijn dat ze werk hebben? Of zijn ze misschien wel blij met hun werk?

Aan de overzijde van de straat, die Kommunisticheskiy Prospect heet, staan 2 megalomane sovjetbouwsels, het provinciehuis van de oblast Sakhalin en een gerechtsgebouw. Als je langs dit soort gebouwen loopt, voel je je nietig. Ik begin het dan wel genoeg te vinden in Rusland en krijg zin in Japan.

In restaurant Taj Mahal ga ik een vega curry eten. Daar zijn de indiase mannen Rao Narahari en Swaminathan Sambasivam. Engineering & construction voor Petrofac, lees ik op hun visitekaartjes. We laten elkaar foto’s zien van onze kinderen en kleinkinderen. Ze doen onaardig tegen de serveerster omdat zij geen indiase is, maar japanse.

Zondag 1 sept, mijn laatste dag in Rusland en ook vandaag weer zomerjurk. Het is zondag maar er wordt gewoon doorgewerkt in de bouw, de stratenmakers, de plantsoenendienst (als je daarvan kunt spreken, want ik denk dat het gastarbeiders zijn die het niet al te best hebben) en ook de winkels zijn gewoon open.

Het grote plein in alle steden waar ik ben geweest (behalve Moskou) heet Leninplein. Er staat een bovenmaats standbeeld van de man in winterjas. De grootste straten in de steden heten altijd Lenina ulitsa en Karla Marksa ulitsa. Makkelijk voor de oriëntatie.

In het enorme Yoeri Gagarinpark van Juzhno is het heel gezellig. Veel gezinnen met kinderen, speeltuintjes, skatebaan, kermis, voetbal- en tennisvelden, een speelvijver en legio ijstentjes. Er is zelfs een terrasje, ik bestel cappuccino en wijs een bladerdeeggebakje aan. Verkeerd gegokt, er zit een roze worst in.

Ik dacht op Sakhalin in een vaal oord terecht te komen, maar Juzhno Sakhalinsk lijkt rijker dan de siberische steden die ik eerder zag. Olie-industrie? Of overheid? Er zijn veel grote nieuwe gebouwen, luxere winkels met mooie mode, zelfs een soort Marqt met bio-spullen. En vrolijke, goed geklede mensen. Ik heb op het Leninplein een tijdje foto’s zitten maken van voorbijgangers.

Rusland was veel leuker dan ik dacht. Ik voelde me veilig in de trein en ook op straat, ben maar 1 keer lastig gevallen, niet afgezet. Ik heb een fijne tijd gehad met veel hartelijke mensen. Het was heel makkelijk om contact te maken. Echt een land om nog eens terug te gaan, maar dan in de winter! 

Nu koffer opnieuw inruimen. Alles van Rusland kan eruit, want morgen vlieg ik naar Japan!