Banierenschilder, onsen, theater 1-6 nov

Overal op straat zie je lange banieren waarop bijvoorbeeld festivals worden aangekondigd. En voor de ingang van restaurants hangen lappen voor de ingang met hun naam erop. Kuroda-san is banierenschilder. Ik laat bellen of ik een kijkje mag komen nemen, want onaangekondigd op bezoek komen, is niet japans. Het kan. Een lange katoenen doek met een ontwerp van Kuroda hangt strak opgespannen in het atelier. Een jongen trekt het ontwerp na met een leren zak die lijkt op een slagroomspuitzak. Daarin zit een mengsel van warme rijstpap met veel zout. Dat worden de witte contourlijnen. Dan kleurt hij de rest in met traditionele kleuren. De speciale kwasten komen uit Kyōto, niet uit China, benadrukt Kuroda-san. Als de verf droog is, wordt de rijstpap er uitgespoeld. Vroeger deden ze dat in de rivier. Tot slot van mijn bezoek samen op de foto. Altijd weer lachen om mijn gekreun als ik op mijn knieën probeer te gaan zitten.

Ik ben aangekomen op Kyūshū, het zuidelijkste grote eiland van Japan. De stad Beppu, een bekende badplaats van Japan, vanwege zijn bronnen. Ontzagwekkend en ook een beetje eng. Overal in de stad stijgen stoomwolken hoog op uit kokende bronnen, tussen de huizen, tussen de bomen, zelfs uit de putten op straat. Het ruikt naar zwavel. Straten, gebouwen, ramen, alles is wittig uitgeslagen van de mineralen. Niet direct aangenaam.

Om onduidelijke redenen kan ik toch niet bij Kesako-san logeren, maar ze heeft iets geregeld met de weduwe Miyadaki-san (92) die een paar deuren verder een ryokan (japanse herberg) heeft. Het is een enorm, steeds aangebouwd pand met een doolhof aan gangen, overloopjes, trappen, kamers, keukentjes, wc’s. Ooit een van de grootste logementen in de stad. Het pand is zo’n 50 jaar, wat stokoud is voor een japans houten huis. Er zijn geen douches, want de ryokans in Beppu hebben een onsen (bad met heet water uit een bron). Ik ben de enige gast, misschien wel sinds tijden, want eigenlijk is Miyadaki-san ermee gestopt. Haar kinderen nemen het bedrijf niet over.
Ze komt aan met gesteven yukata’s (katoenen huiskimono’s) en zoekt de allergrootste voor me uit. Nee, lacht ze, het linkerpand moet óver het rechter! Ik daal de trappen af naar de onsen. Die is in ’authentieke staat’, zou een makelaar zeggen: roestige kraantjes, de randjes wit uitgeslagen van de kalk en onduidelijke matjes. Een schaaltje met een roze zeep en puimsteen completeert het beeld. De tijd staat hier stil. Gelukkig stroomt het water goed door... Miyadaki-san komt om de haverklap kijken hoe het met me gaat en ze blijft maar lachen en kletsen, zij in het japans en ik in het nederlands, maakt niks uit.

Ik ga naar het theater. Eerstschoenen uit. Achter in de zaal liggen stapels kussen (¥100) en een soort klapstoelen zonder poten (¥200). Ik huur zo’n ‘stoel’. Je loopt met je kussen of stoel de zaal in en zoekt een plek. Het begint pas over een kwartier, iedereen zit gezellig te eten. De man van de plaatselijke fastfood komt nog een aantal zakken eten afleveren en roept namen de zaal in van mensen die hebben besteld. Het begint. Geschminkte mannen in kimono en op geta (houten sandalen) maken dramatische passen en poses op japanse schlagers. Iedereen juicht als er een nieuwe speler opkomt en zingt mee met de muziek. Dan komt er een traditionele klucht. Ik kan niks verstaan, maar het is overduidelijk: overspelige echtgenote wordt betrapt, spectaculaire zwaardgevechten, echtgenote tranen met tuiten en uiteindelijk spreekt een rechter vonnis. Ik geniet van de mooie kleding en de gestileerde gebaren. Dan gelukkig pauze, want ik heb geen gevoel meer in mijn benen, even biertje halen in het winkeltje achterin de zaal. Deel 3. De mannen van het begin zijn nu spectaculair gekleed en geschminkt als geisha’s. Op suikerzoete nummers lopen ze over het toneel te draaien en laten zich van alle kanten bewonderen. Fans rennen naar voren om de geisha’s geld op hun kimono te spelden. Zij krijgen dan een extra lieve glimlach toegeworpen. Het publiek joelt enthousiast en applaudiseert. Hoe handig Japanners na afloop hun schoenen weer aantrekken, zonder bukken en zonder handen, is voor mij een extra schouwspel.